کوسا اویونی و تکم گردانی
کوسا اویونی: کوسا از جمله شخصیت‌های آیینی در منطقه آذربایجان است که شخصی بذله گو و شوخ طبع بوده و معمولا به همراه فردی به نام کچل همراه است. کوسا با معرکه گیری و سر به سر گذاشتن پیران و دختران دم بخت، سعی دارد به بهانه‌های مختلف، انعامی بگیرد و در حالیکه تاکید دارد که خسته و دلخور است و قصد سفر کردن دارد، با کل کل کردنِ نمایشی با مردم و عموما با شخصِ کچل، و خواندن اشعار (بسلشماق) بصورت بگو مگو با شخصیت کچل، فضایی شاد برای مردم ایجاد کرده و نهایتا خود را به مردن می‌زند و با زنده شدنش تبریک بهار می‌گوید. اتفاقات و حرکات و اشعار در این آیین، نمادی از رویداد رویش زمین در بهار و رخت بربستن زمستان است. تکم اویونی: تکم نام عروسک چوبی آیینی در منطقه آذربایجان است که شبیه بزِ نر ساخته و تزیین می‌شود و باتوجه به شکل و نوع ساخته شدنش، در حین حرکت دادن، صدا ریتمیک تولید کرده و القای حرکت و چرخش می کند. تکم گردان(تکمچی) در شکا اصیل خود، تنها می گشته و با خواندن اشعار در زمینه اجتماعی و خانوادگی با محتوای آمدن بهار و گاها نیز اشعاری شوخ و طنز، که با صدای ریتمیک عروسک گردانیش همراه است، به روستاها و درِ خانه ها مراجعه می‌کرده و انعامی از مردم می‌گرفته و برای مردم آرزوی سلامتی و خوشی و سالی نیک می‌کرد. بعدترها، نوازندگان سنتی با سازهایشان، تکمچی را همراهی کرده‌اند که به جنبه شادی بخش بودن این آیین کمک شایانی کرده است.
نمایش
